بفرمایید اسپند دود کنید: نه فقط برای اینکه چشم نخورید!
اسپند یا اسفند گیاهی است که به خاطر اثرات درمانی و مفاهیم فرهنگی به وفور در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. مطمئناً دود کردن اسفند را در مراسم مختلف دیده اید. این گیاه نه تنها برای سلامتی مفید است، بلکه در اعتقادات و آداب و رسوم ایرانیان ریشه دارد. درست است که از اسپند اغلب به صورت دود کردن استفاده می شود، اما این گیاه به اشکال مختلف برای کاربردهای گوناگون به کار می رود.
اسپند چیست؟
اسپند (Peganum Harmala) گیاهی علفی و چند ساله بومی مناطق خشک خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای مرکزی و بخش هایی از مدیترانه است. این گیاه به دلیل ظاهر کوچک و پر پشت، دانه های مفید و گل های زیبا به ویژه در زمینه های فرهنگی، دارویی و معنوی کاربرد دارد.
خواص اسپند به دلیل وجود آلکالوئیدهایی مانند هارمالین و هارمین است که به طور بالقوه اثرات ضد میکروبی و ضد افسردگی دارد. با این حال، این ترکیبات در مقادیر زیاد نیز سمی هستند و این گیاه را باید با احتیاط مصرف کرد.
تاریخچه اسپند در فرهنگ ایرانی
گیاه اسپند جایگاه مهمی در فرهنگ و تاریخ ایران دارد و عمیقاً ریشه در سنت ها و باورهای کهن دارد. هزاران سال است که اسفند به عنوان یک عنصر محافظ برای دفع چشم شور و انرژی های منفی استفاده می شود.
دانه های اسپند سوزانده می شوند و دود معطر تولید می کنند که گمان می رود فضاها را تصفیه می کند و برکت می آورد، عملی که با آیین های زرتشتی پیش از اسلام مرتبط است. در خانوارهای ایرانی، مخصوصاً در جشن ها یا رویدادهای مهم، سوزاندن اسپند یک آیین رایج است که نماد خوشبختی و محافظت معنوی است. این رسم ماندگار میراث فرهنگی غنی ایران را منعکس می کند و باورهای معنوی را با اعمال روزمره در هم می آمیزد.
خواص بی نظیر اسپند برای بدن
خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی
اسپند سرشار از ترکیبات زیست فعال مانند تانن ها و اسیدهای فنولیک است که خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی قوی از خود نشان می دهند. این ترکیبات طبیعی می توانند از رشد باکتری ها و قارچ های مضر جلوگیری کرده و از سلامت کلی حمایت کنند. مصرف منظم اسپند ممکن است در کاهش خطر عفونت موثر باشد و به یک میکروبیوم متعادل کمک کند.
کاهش قند خون
کاهش قند خون از خواص اسپند است. اسپند کربوهیدرات کم و سرشار از چربی های تک غیر اشباع سالم دارد که به تثبیت سطح قند خون کمک می کند. کربوهیدرات ها جذب گلوکز در جریان خون را کند می‌کنند و افزایش قند خون بعد از غذا را کاهش می دهند.
علاوه بر این، محتوای بالای منیزیم اسپند با بهبود حساسیت به انسولین مرتبط است و اسپند را به یک میان وعده مفید برای افرادی تبدیل می کند که دیابت دارند یا در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
تاثیر بر سیستم گوارش
اسپند سرشار از فیبر غذایی است که با تشویق حرکات منظم روده و جلوگیری از یبوست، سیستم گوارشی سالم را تقویت می کند. فیبر به عنوان یک پری بیوتیک عمل می کند، باکتری های مفید روده را تغذیه کرده و از سلامت روده حمایت می کند. این گیاه به نوبه خود جذب مواد مغذی را افزایش می دهد و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
بهبود شیردهی
از خواص اسپند می توان به بهبود شیردهی در مادران اشاره کرد. اسپند منبعی از مواد مغذی ضروری مانند روی، منیزیم و چربی‌های سالم است که در دوران شیردهی حیاتی هستند. این مواد مغذی از تولید شیر حمایت می کنند و کیفیت تغذیه شیر مادر را بهبود می بخشند و برای مادر و کودک مفید هستند. علاوه بر این، طبیعت پر انرژی اسپند به مادران شیرده کمک می کند تا استقامت خود را حفظ کنند.
بهبود خواب و درمان بی خوابی
اسپند حاوی تریپتوفان است که به عنوان یک اسید آمینه به تولید سروتونین و ملاتونین کمک می کند. سروتونین و ملاتونین هورمون هایی هستند که مسئول تنظیم خواب هستند. محتوای منیزیم آنها بیشتر از آرامش و عملکرد عضلات پشتیبانی می کند و آنها را به یک درمان طبیعی عالی برای بهبود کیفیت خواب و مدیریت بی خوابی تبدیل خواهد کرد.
ضد عفونی کردن محیط
اسانس های به دست آمده از اسپند حاوی خواص ضد میکروبی هستند. به همین دلیل به عنوان ضد عفونی کننده های طبیعی کاربرد دارند. هنگامی که در محصولات مراقبت خانگی یا پخش کننده ها استفاده می شود، عصاره اسپند می تواند به پاکسازی محیط از عوامل بیماری زا کمک کند و فضای زندگی سالم تری را ایجاد کند. این ویژگی آنها را به گزینه ای پایدار و بدون مواد شیمیایی برای بهداشت محیط تبدیل می کند.
چگونه از اسپند استفاده کنیم؟
قبل استفاده از اسپند به صورت درمانی توصیه می کنیم دوز مناسب را در نظر بگیرید. دوز مناسب اسپند به عوامل متعددی مانند سن بیمار، سلامتی و چندین شرایط دیگر بستگی دارد. بنابراین بهتر است با پزشک متخصص صحبت کنید. در ادامه به روش‌های استفاده از اسفند برای برخورداری از حداکثر خواص اسپند اشاره می کنیم:
دود کردن اسپند
دود کردن اسفند یک عمل سنتی در فرهنگ های مختلف، به ویژه در خاورمیانه و آسیای مرکزی است. این کار اغلب برای دفع انرژی های منفی و پاکسازی فضاها استفاده می شود. ابتدا یک ظرف مقاوم در برابر حرارت پیدا کنید. چند قاشق چایخوری دانه اسفند در ظرف بریزید. منبع گرما مانند زغال چوب یا شمع را روشن کنید. سپس یک تکه زغال روشن را در ظرف قرار دهید.
دانه های اسفند را روی زغال داغ بپاشید. اجازه دهید دانه ها دود شوند و دود معطر آزاد شود. ظرف را به آرامی تکان دهید تا دود در اتاق پخش شود. در فضا با دود قدم بزنید تا تأثیرات منفی را پاکسازی کرده و از خود دور کنید.
استفاده موضعی از روغن اسپند
روغن اسفند به دلیل خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و تسکین درد استفاده می شود. این روغن معمولاً برای کاهش درد عضلانی، ناراحتی مفاصل یا تحریکات جزئی پوست روی پوست کاربرد دارد. شما می توانید روغن اسفند را از قبل تهیه کنید یا با خیساندن دانه های اسپند در روغن حامل مانند روغن زیتون یا کنجد به مدت چند هفته آن را تهیه کنید. سپس ناحیه ای که روغن در آن اعمال می شود را تمیز کنید.
مقدار کمی روغن اسفند را به آرامی روی پوست ماساژ دهید. برای دردهای عضلانی یا مفاصل از حرکات دایره ای برای اطمینان از جذب بهتر روغن استفاده کنید.
عوارض جانبی اسپند
درست است که خواص اسپند بسیار زیاد است، اما این گیاه می تواند عوارض نیز به همراه داشته باشد. در ادامه به عوارض اسفند اشاره می کنیم:
در دوزهای بالا می تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند، بنابراین فقط تحت نظارت پزشک استفاده کنید.
در طولانی مدت می تواند سطح هورمون محرک فولیکولی و تستوسترون را کاهش دهد. این موضوع تعداد اسپرم‌ها را کمک می کند.
این گیاه می تواند قاعدگی را تحریک کند که در صورت مصرف در دوران بارداری منجر به سقط جنین می شود.
فردی که هر نوع آلرژی حساسیت دارد، ممکن است با مصرف موضعی یا دمنوش اسپند عوارض جانبی شدیدی را تجربه کند.
سخن پایانی
گیاه اسفند به دلیل اهمیت دارویی، معنوی و فرهنگی خود مشهور است. حاوی آلکالوئید های فعال مانند هارمین و هارمالین است که خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی دارد.
به طور سنتی، از اسفند برای تسکین دردهای عضلانی و مفاصل، ارتقای سلامت گوارش و تسکین شرایط تنفسی استفاده می شود. اسفند در اعمال معنوی نیز ارزشمند است، زیرا اعتقاد بر این است که دود آن انرژی منفی را دفع می‌کند و محیط را پاکسازی می کند.
