آیا تماشای ویدئوهای کوتاه به مغز آسیب می رساند!
عبارت «زوال مغز» که به عنوان واژه سال ۲۰۲۴ توسط دیکشنری آکسفورد انتخاب شد، به «افول فرضی وضعیت ذهنی یا فکری یک فرد» اشاره دارد که در نتیجه تماشای بیش از حد محتوای «بی اهمیت یا غیر چالش برانگیز» در فضای مجازی، مانند ویدئوهای تیک‌تاک یا اینستاگرام، رخ می دهد.
یک مطالعه جدید به بررسی درستی حقایق علمی مضرات ناشی از تماشای بیش از حد ویدئوهای کوتاه پرداخته است و به این سوال پاسخ می دهد که آیا اساسا تماشای این ویدئوها در فضای مجازی برای ما مضر هستند؟
یورو نیوز در خبری نوشت: این اصطلاح اغلب به شکل طنز آمیز به کار می رود، اما یک مطالعه جدید از سوی گروهی از دانشمندان علوم اعصاب در دانشگاه نرمال تیانجین چین سعی کرد تا این موضوع را راستی آزمایی کند.
روش تحقیق مطالعه چه بود؟
محققان مغز بیش از صد دانشجوی کارشناسی را اسکن کردند و از آن ها خواستند پرسشنامه ای درباره میزان عادت به تماشای ویدئوهای کوتاه آنلاین پر کنند. این نظرسنجی جملاتی این چنینی را شامل می شد: «زندگی من بدون ویدئوهای کوتاه پوچ خواهد بود» و یا «عدم تماشای ویدئوهای کوتاه، به اندازه از دست دادن یک دوست دردناک خواهد بود.» شرکت کنندگان باید میزان موافقت خود را با این جملات مشخص می کردند.
بر همین اساس نتایج جالب توجهی به دست آمد و محققان دریافتند افرادی که بیشترین وابستگی را به ویدئوهای کوتاه داشتند، تفاوت های قابل مشاهده ای در ساختار مغزی خود نشان می دادند. این افراد ماده خاکستری بیشتری در قشر اوربیتوفرونتال (OFC) مغز خود یعنی ناحیه ای در قسمت جلویی مغز که با تصمیم گیری و تنظیم احساسات مرتبط است را داشتند. همچنین، حجم ماده خاکستری در مخچه آنها بیشتر بود. مخچه ساختاری کوچک و شبیه به گل کلم است که در قسمت پشتی مغز کنترل حرکات و احساسات را بر عهده دارد.
آیا افزایش ماده خاکستری نگران کننده است؟
محققان افزایش بیش از حد اندازه ماده خاکستری را به عنوان نشانه ای از «حساسیت بیش از حد به پاداش ها و محرک های مرتبط با محتوای ویدئوهای کوتاه» تفسیر کردند. آنها حدس زدند که تماشای بیش از حد ویدئوهای تیک تاک ممکن است باعث این تغییرات عصبی شده باشد.
به همین ترتیب، بزرگ تر شدن مخچه نیز ممکن است به پردازش سریع تر محتوای ویدئوهای کوتاه کمک کند، تغییری که می تواند ناشی از تماشای مداوم و زیاد این محتوا باشد. این روند می تواند یک چرخه تقویتی ایجاد کند، به این معنا که تماشای بیشتر ویدئوها باعث تقویت این مسیرهای عصبی شده و عادت به تیک تاک را تشدید کند.
اما این پایان ماجرا نبود. محققان اسکن دوم مغزی را نیز انجام دادند و فعالیت مغزی شرکت کنندگان را در حالی که چشمانشان بسته بود، بررسی کردند.
آنها متوجه شدند که در میان افرادی که به ویدئوهای کوتاه وابستگی بیشتری داشتند، میزان همگام سازی فعالیت بین بخش های مختلف مغز از جمله قشر جلوی مغز، تالاموس و مخچه افزایش یافته است.
از منظر محققان این تفاوت های عملکردی در مغز باعث می شود تا افراد وابسته به ویدئوهای کوتاه در جدا شدن از تماشای ویدئوها ناتوان باشند و تمایلی بیش از حد به مقایسه اجتماعی خود در هنگام تماشای محتوا داشته باشند.
آیا ویدئوهای کوتاه واقعاً باعث «زوال مغز» می شوند؟
اگر شما از علاقه مندان به ویدئوهای کوتاه در فضای مجازی یا یک والدین نگران باشید، ایده تغییر ساختار مغز بر اثر عادت به تماشای ویدئوهای کوتاه می تواند نگران کننده باشد.
اما پیش از نگرانی بهتر است تا این مطالعه را در یک بستر تاریخی گسترده تر بررسی کنیم. در طول تاریخ، تکنولوژی های جدید همیشه باعث ادعاهای اغراق آمیز درباره اثرات مخرب آن ها بر مغز شده اند.
برای مثال تقریبا ۲۰ سال پیش، مجله آتلانتیک در مقاله ای با عنوان «آیا گوگل ما را احمق می کند؟» به همین موضوع پرداخت. در آن مقاله، نویسنده نیکلاس کار ادعا کرد که او قبلا «مانند یک غواص در دریای کلمات» بود، اما حالا «مانند کسی است که روی جت اسکی تنها سطح را می پیماید.»
در همان دوران، مطالعات تصویربرداری مغزی بسیاری منتشر شد که مدعی بودند اینترنت باعث آسیب های جدی به ذهن انسان می شود. چند سال بعد، پروفسور سوزان گرینفیلد، عصب‌شناس مشهور، کارزاری رسانه ای راه اندازی کرد و هشدار داد که «تغییر ذهن» ناشی از اینترنت و بازی های ویدیویی، تهدیدی به اندازه تغییرات اقلیمی است.
او حتی رمانی درباره اثرات غیر انسانی اینترنت نوشت، هرچند که نقدهای متفاوتی از جمله عنوان «بدترین کتاب های علمی-تخیلی تاریخ» را دریافت کرد.
